Свет прозаика

Отдел обслуживания и информации предлагает вашему вниманию виртуальную выставку «Свет прозаика» из цикла “Писатели земли Кричевской”, посвященную – Виктору Филимоновичу Карамазову одному из уроженцев Кричевской земли, члену Союза писателей Беларуси.

Биография

Карамазов Виктор Филимонович, родился 27.06.1934 г. в г.Черикове Могилевской области. Писатель, автор книг повестей и рассказов, лауреат Государственной премии БССР имени К. Калиновского (1990) за книгу публицистики “Проста ўспомніў я цябе …”. Литературной деятельностью занимается с 1958 года. Автор романов, книг повестей и рассказов, публицистической прозы, эссе, сценариев художественного телевизионного фильма «Зеленые Фрегаты» (поставлен в 1974) и ряда документальных кинолент.
Окончил отделение журналистики филологического факультета
Белорусского государственного университета имени В.И.Ленина (1958). Работал ответственным секретарем Чериковской районной газеты “Сацыялістычная перамога”, Кричевской районной газеты “Шлях сацыялізма”, заведовал отделом в межрайонной газете “Новае жыццё” (Кричев). В 1962 — 1963 гг. — собственный корреспондент областной газеты “Магілёўская праўда”. С 1964 г. работал в газете “Звязда” — сотрудником, потом заведующим отделом науки, вузов и школ, а затем заведующим отделом литературы и искусства. В 1969 — 1971 гг. был литературным сотрудником, после заведующим отделом культуры газеты “Літаратура і мастацтва”, заведующим отделом художественных фильмов Главной редакции “Тэлефільм”, членом сценарно-редакционной коллегии Белорусского телевидения. С марта 1982 г. — заведующий отделом публицистики журнала “Полымя”.  В 1982 — 1986 гг. — консультант СП БССР. Член СП СССР с 1969 г. Награжден орденом “Знак Почета”. Первый рассказ опубликовал в 1958 (альманах «Советская Отчизна»). Автор книг, повестей и рассказов “Падранак” (1968), “Па талым снезе” (1973), “Спіраль” (1974), “Вясёлка сярод зімы” (очерки, 1978), “Дзень Барыса і Глеба” (1981), “Дома” (1984), “Дзяльба кабанчыка” (избранное, 1988), “Глядзіце ў вочы лемуру” (повесть-эссе, 1989), “Проста ўспомніў я цябе …” (публицистическая проза, эссе, 1989), романов “Пушча” (1979, экранизирован в 1988), “Бежанцы” (журнал “Полымя”, 1990). Автор книг, посвященных жизни и творчеству ряда белорусских и российских художников (В. Бялыницкого-Бирули, С. Жуковского, Г. Ващенки, А. Бархаткова, Н. Неврева).
Виктор Филимонович Карамазов ушел из жизни 15 августа 2023 года. Похоронен в г.Кричеве Могилевской области.

Дополнительные материалы о жизни и творчестве:

27 чэрвеня — 70 год з дня нараджэння (1934) В.Ф. Карамазава, пісьменніка //  Новыя кнiгi. – 2004. – № 5.
Анискович, В. Восхождение : [о творчестве Виктора Карамазова] / В. Анискович // Неман. – 1974. — № 3. – С. 176—180.
Арцем’еў, В.  Шлях да твора / В. Арцем’еў // ЛiМ . – 2008 . – № 16 . –  С. 13.
Бельскi, А.  Выпрабаванне смерцю i чалавечнасцю : Вайна ў Афганiстане i лiтаратура /  А. Бельскі // Роднае слова . – 1990 . – № 7.
Брадзіхіна, А.  Паміж воляй і доляй [пра новы раман Віктара Карамазава «Мастак і парабкі»] /  Ала Брадзіхіна //  ЛiМ. – 2012. – 24 жніўня. – С. 6.
Бысаў, В. На плыні жыцця: [Да 60-годдзя В. Карамазава] / В. Бысаў // Лен. кліч . – 1994 . – 18 жн.
Бугаёў, Д. “З даверам да чытача” [Аб творчасці В. Карамазава] / Д. Бугаёў // Полымя . – 1990 . – № 2 . – С. 206 – 211.
Бязлепкіна, А.  Чалавек прыгону [раман Віктара Карамазава «Мастак і
парабкі»] /  А. Бязлепкіна //  Звязда. – 2012. – 14 сакавіка. – С. 8.
Варанько, К.  Матэрыял да вывучэння тэмы «Беларуская літаратура на сучасным этапе» ў ХІ класе [пра творчасць Івана Пташнікава, Віктара
Карамазава, Алеся Жука, Валянціны Коўтун, Міхася Башлакова, Міколы
Матукоўскага, Аляксея Дударава] /  К. Варанько // Беларуская мова i лiтаратура. – 2012. – № 6. – С. 34—44.
Вештарт, Г.  Моўныя здабыткі Віктара Карамазава [паводле рамана «Мастак і парабкі»] /  Г. Вештарт //  Роднае слова. – 2012. – № 1. – С. 56—57.
Віктар Карамазаў // Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя. У 4 т. Т. 4. Кн. 1. 1966—1985. – Мінск : Бел. навука, 2002. – С. 571—593.
Далецкі, У. Сустрэча з пісьменнікам В. Карамазавым / У. Далецкі // Ленінскі кліч . – 1994 . – 9 кастрычніка.
Дзмітрыеў, С.  «Крыж на зямлі і поўня ў небе»: [пра пісьменніка-земляка В. Карамазава] /  С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2012. – 26 верасня. – С. 3.
Дзягцяр, А. Апантанасць мастака [Аб творчасці В. Карамазава] / А. Дзягцяр // ЛіМ. – 1992. –  19 чэрвеня.
Дом на гары // ЛiМ. –  2004. – 25 чэрвеня. –  С. 12.
Дудзінская, Д. Залежнасць свету ад душэўнага зместу героя [Аповесць “Пагоннік” В. Карамазава] / Д. Дудзінская // Роднае слова. – 2002. – № 12.
Дудзінская, Д. Шлях народа і дарогі цывілізацыі [Раман “Бежанцы” В. Карамазава] / Д. Дудзінская // Роднае слова. – 2004. – № 6. – С. 9.
Жардзецкая, А.  Экалагічныя праблемы ў сучаснай беларускай прозе. На прыкладзе твораў Івана Пташніка, Віктара Казько, Алеся Жука, Віктара Карамазава /  А.  Жардзецкая // Роднае слова. – 2008. – № 12. – С. 28.
Іваноў, В. «Крыж на зямлі і поўня ў небе» / В. Іваноў // Роднае слова. – 2008. – № 3. –  С. 99 – 100.
Иванов, В.  В природе – источник нашей жизни и духовности / В. Иванов // Зямля i людзi. – 2008. – 19 лістапада. –  С. 15.
Карамазаў В. // Беларускія пісьменікі: Бібліягр. слоўнік У 6 т. Т. 3. – Мн.: БелЭН. – 1994. – С. 156–158.
Карамазаў В. // Беларускія пісьменнікі (1917-1990): Даведнік. – Мн.: Маст. літ.– 1994. – С. 260 – 261.
Карнялюк, К. “Жыццё непаўторнае і багатае” [Пра земляка-празаіка В. Карамазава] / К. Карнялюк // Ленінскі кліч. – 1997. – 22 кастрычніка.
Локун, В. Кругі жыцця [аб творы В. Карамазава “Аброчны крыж”] / В. Локун // Полымя. – 1995. – № 10.
Міхайловская, А. Апавяданне “Дзяльба кабанчыка” В. Карамазава / А. Міхайлоўская // Роднае слова. – 2004. – № 6. – С. 58.
Мянькоў, Ю.  Віктар Карамазаў. «Дзяльба кабанчыка» : урок беларускай
літаратуры (VIII клас) /  Юрый Мянькоў //  Роднае слова. – 2012. – № 9. – С. 63—64.
Навагродская, Н. Сумленне і адказнасць мастака [Штрыхі да творчага партрэта В. Карамазава] / Н.Навагродская // Роднае слова. – 1994. – № 6. – С. 13 – 18.
Патапенка, В.  З вясною па жыцці /  В. Патапенка //  ЛiМ. –  2009. – 31 ліпеня. – С. 13.
Праскаловіч, В. Чалавек і свет прыроды [Вывучэнне твораў В. Карамазава ў ІХ класе] / В. Праскаловіч // Роднае слова. – 1998. – № 12. – С. 61.
Прохар, М.  Хварэе прырода — хварэе душа / М. Прохар // Роднае слова. –
2008. – № 3. – С. 14 – 17.
Прохар, М.  Экалогія прыроды і экалогія душы: Чарнобыль у творчасці Віктара Казько, Івана Пташнікава, Віктара Карамазава / М. Прохар // Полымя. –  2007. – № 4. –  С. 194 – 209.
Пяткевіч, А. Свет празаіка [Штрыхі да творчага партрэта В. Карамазава] / Пяткевіч // ЛіМ. – 1991. – 1 сакавіка.
Розанаў, М. Такі ў яго лёс [Пра В. Карамазава] / М. Розанаў // Ленінскі кліч. – 1993. – 18 жніўня.
Сычова, С.  Узаемадачыненні свету людзей і свету прыроды ў  нацыянальным характары беларуса [на матэрыяле прозы Віктара Карамазава] /  С. Сычова //  Роднае слова. –  2009. – № 6. –  С. 10 – 13.
Тычына, М. Курапаты – Хатынь – Чарнобыль [Савецкая гісторыя ў люстэрку літаратуры. В. Карамазаў Раман “Бежанцы”] / М. Тычына // Роднае слова. – 1994. – № 3.
Шасцярэнь, У. Падарожжа па мёртвых і яшчэ жывых вёсках Магілёшчыны [пра аповесць Віктара Карамазава “Краем белага шляху”] / У. Шасцярэнь // Магілёўская даўніна. – 1994. — № 1. – С. 107—113.

Книги Виктора Карамазова

Карамазаў, В. З вясною ў адным вагоне [аповесці, эсэ, дзённік] / В.Карамазаў [Для дзяцей сярэд. і ст. шк. узросту]. – Мн.: Юнацтва. – 2002. – 398 с. Аснову лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі Віктара Карамазава склалі аповесці “Мой брат духоўны” і “Крыж на зямлі і поўня ў небе”, а таксама эсэ, старонкі дзённіка. Усе гэтыя творы пра вядомых беларускіх жывапісцаў – В.К.Бялыніцкага-Бірулю, С.Жукоўскага, Г.Вашчанку, А.Бараноўскага, А.Бархаткова, дзённікі напісаны на міжнародных пленэрах жывапісцаў-пейзажыстаў імя Бялыніцкага-Бірулі на Магілёўшчыне, адным з арганізатараў якіх і з’яўляецца аўтар. На старонках твораў чытач знойдзе новыя, раней малавядомыя ці ўвогуле невядомыя звесткі пра дружбу Левітана і Чэхава, з жыцця

Карамазаў, В. Ф. Мастак і парабкі : раман /  Віктар Карамазаў. –  Мінск : Медысонт,  2011. 3 мая 1904 года ў беларускай вёсцы Лыскаўшчына на Магілёўшчыне застрэліўся выдатны расійскі мастак, блізкі сябра вялікіх жывапісцаў Сурыкава, Рэпіна, Паленава, Васняцова – Мікалай Васільевіч Неўраў. Газеты Расійскай Імперыі паспяшаліся паведаміць, што самагубства адбылося з прычыны абвастрэння нервовай хваробы. Але ці ўся праўда была ў тых газетах? Вядомы беларускі пісьменнік Віктар Карамазаў доўгі час вывучаў абставіны жыцця і трагічнай смерці Неўрава ў Лыскаўшчыне. Вынікам гэтай шматгадовай працы з’явіўся раман “Мастак і парабкі”.

Карамазаў, Віктар Філімонавіч. Краса і воля : Аповесць, эсэ, альбом /  Віктар Карамазаў. – Мн. :  Медиал,  2008. У кнізе вядомага беларускага празаіка Віктара Карамазава апавядаецца пра складаны жыццёвы і творчы лёс вялікага майстра пэндзеля Станіслава Жукоўскага, які ў любых варунках памятаў, што “жыццё – гэта святло, а святло – гэта ўвесь спектр колераў…”.

Карамазаў, В. Брама : Аповесць / В. Карамазаў. – Мн.: Кнігазбор. – 2006. – 128 с. “Брама” – кніга пра беларускага мастака Гаўрылу Вашчанку, якога культурны свет неаднойчы ганараваў як мастака ХХ стагоддзя. Ён ужо і ў ХХІ – выдатны і сучасны. Кніга складаецца з мастацка-біяграфічнай аповесці Віктара Карамазава і альбома рэпрадукцый з карцін мастака, адны з якіх знаходзяцца ў Беларускім нацыянальным мастацкім музеі, другія – у славутай Траццякоўскай галерэі ў Маскве, іншыя – у далёкім свеце: Парыжы, Кембрыджы, Нью-Йорку, Рыме. “Брама” – гэта шлях мастака да творчай мары, плён пакутаў і радасцяў на гэтым навальнічым шляху.

Карамазаў, В.  Падранак: апавяданні /  В. Карамазаў. – Мінск : Беларусь, 1968. “Падранак” – першая кніжка пісьменніка. У яе ўвайшлі апавяданні і невялікі лірычны дзённік “Ліменскі сшытак”. Героі, што насяляюць кнігу, жывуць побач з намі – у віры зямных клопатаў, канфліктаў, выпаўшых на іх долю любві і нянавісці. Яны тонка чуюць прыроду, любяць яе, паважаюць яе сілу і прыгажосць.

Карамазаў, В.  Па талым снезе: аповесць, апавяданні /  В. Карамазаў. – Мінск : Маст. літ, 1973. Аповесць “Пагоннік” нясе да чытача святло кахання, любасць да прыроды, глыбокія пачуцці да роднай зямлі. Гэтыя высакародныя рысы чалавечага характара характэрны і для герояў апавяданняў Віктара Карамазава. Лірычнае падарожжа па Карэліі прысвечана нашым землякам, якія сталі жыхарамі гэтага суровага і маляўнічага краю.

Карамазаў, В.  Спіраль : аповесці /  В. Карамазаў. – Мінск : Маст. літ, 1974. Кнігу складаюць дзве аповесці – “Спіраль” і “Бярозавыя венікі”. Першая апавядае пра выпрабавальнікаў новых магутных машын, якія ствараюцца рукамі беларускіх аўтамабілебудаўнікоў, пра іх жыццё, поўнае мужнасці і вялікага сэнсу. Другая аповесць “Бярозавыя венікі” – пра адказнасць, нашых малодшых сучаснікаў перад старэйшым пакаленнем, дзяцей – перад бацькамі.

Карамазаў, В. Антон [Аповесць-эсэ ў стылі рэтра] / В.Карамазаў. – Мн.: Про Хрысто. – 2005. – 68 с. + 38 л. іл. У аповесці-эсэ Віктара Карамазава апавядаецца пра мастака Антона Бархаткова – адметнага светлым талентам пейзажыста, які нястомна шукаў ва ўласнай творчасці разгадку найвялікшага Божага тварэння – Чалавека і Свету, па-мастацку шчодра і сонечна сцвярджаючы іх хараство і гармонію.

Рекомендательный список произведений
Виктора Карамазова:

Карамазаў, В. Аброчны крыж [Аповесці, апавяданні] / В. Карамазаў. – Мн.: Маст. літ. , 1994. – 382 с.
Карамазаў, В. Антон [Аповесць-эсэ ў стылі рэтра] / В.Карамазаў . – Мн.: Про Хрысто. – 2005. – 68 с. + 38 л. іл.
Карамазаў, В. Антон Бархаткоў /  Віктар Карамазаў. – Мінск, 2005.
Карамазаў, В.  Антон – зачараваная душа / В. Карамазаў // Маладосць. –  2005. – № 8. – С. 39–75.
Карамазаў, В. Бабушкіны вітражы / В. Карамазаў // Вясёлка. – 1997. – № 2.
Карамазаў, В. Бежанцы [Раман] / В. Карамазаў. – Мн.: Маст. літ. – 1993. – 287 с.
Карамазаў, В. Брама [Аповесць] / В. Карамазаў. – Мн.: Кнігазбор. – 2006. – 128 с.
Карамазаў, В.  Вачыма ветэрана : М.М. Падабеда /  В. Карамазаў // Магiлёўская праўда. – 1962. – 11 лістапада.
Карамазаў, В.Ф. Выбраныя творы у 2 т. Т.1 Бежанцы: Раман; Краем Белага
Шляху. Дзень Барыса и Глеба: Аповесці /  Прадм. М.П. Васючэнки. – Мн.
:  «Маст. літ», 1997.
Карамазаў, В. Вясёлка сярод зімы: Падарожжы. [Для стар. школ. узросту] / В.Карамазаў. – Мн.: Маст. літ. – 1978. – 160 с.
Карамазаў, В.Ф. Галуба /  Вiктар Карамазаў. —  Мінск :  Юнацтва, 1996.
Карамазаў, В. Гарэла свечка ў акне : Аповесць / В.Карамазаў // Полымя. – 1991. – № 6. – С. 3.
Карамазаў, В. Гаўрыiл Вашчанка / В. Карамазаў . – Мінск, 2005.
Карамазаў, В. Глядзіце ў вочы лемуру [Аповесць-эсэ] / В. Карамазаў  [для ст. шк. узросту]. – Мн.: Юнацтва. – 1989. – 127 с.
Карамазаў, В.Ф. Дзень Барыса і Глеба / В.Ф.Карамазаў. – Мінск : Мастацкая літаратура,  1981.
Карамазаў, В.Ф. Дзяльба кабанчыка. /  В.Ф.Карамазаў. –  Мінск : Мастацкая літаратура,  1988.
Карамазаў, В.Ф. Дома /  В.Ф.Карамазаў. –  Мінск :  Мастацкая літаратура,  1984.
Карамазаў, В. Жавароначкам бласлаўлёнае [Эсэ] / В.Карамазаў // Полымя. – 1998. – № 8. – C. 3–30.
Карамазаў, В.  З вокам і сэрцам Дон Кіхота / В. Карамазаў // Роднае слова. – 2008. – № 11. – С. 104.
Карамазаў, В. З вясною ў адным вагоне [аповесці, эсэ, дзённік] / В.Карамазаў [Для дзяцей сярэд. і ст. шк. узросту]. – Мн.: Юнацтва. – 2002. – 398 с.
Карамазаў, В. Краем белага шляху [Аповесць] / В. Карамазаў // Полымя. – 1992. – № 8. – С. 26.
Карамазаў, Віктар Філімонавіч. Краса і воля /  Віктар Карамазаў. – Мн. :  Медиал,  2008.
Карамазаў, В. Крыж на зямлі і поўня ў небе [Эскізы, эцюды і споведзь Духу, альбо Аповесць-эсэ жыцця жывапісца і паляўнічага Бялыніцкага-Бірулі] / В. Карамазаў [Для ст. шк. узросту]. – Мн.: Юнацтва. – 1991.
Карамазаў, В.Ф. Крыж на зямлі  і поўня ў небе.Эскізы, эцюды і споведзь Духу, альбо Аповесць-эсэ жыцця жывапісца і паляўнічага Бялыніцкага-Бірулі /  В. Ф. Карамазаў. –  Мінск :  Беларуская энцыклапедыя імя П.Броўкі,  2010.
Карамазаў, В. Ф. Мастак і парабкі /  Віктар Карамазаў. –  Мінск : Медысонт,  2011.
Карамазаў, В. “Мой брат духоўны…” [споведзь мастака] / В.Карамазов // Полымя. – 2001. – № 11. – С. 3–52.
Карамазаў, В.  «Мой голас… у веку наступным пачуецца» [да 75-годдзя з дня нараджэння Міхася Стральцова] /  В. Карамазаў // Звязда. – 2012. – 14 лютага. –  С. 7.
Карамазаў, В.  Па талым снезе: аповесць, апавяданні /  В. Карамазаў. – Мінск : Маст. літ, 1973.
Карамазаў, В.  Падранак: апавяданні /  В. Карамазаў. – Мінск : Беларусь, 1968.
Карамазаў, В. Проста ўспомніў я цябе… [Публіцыст. Проза, эсэ] / В. Карамазаў. – Мн.: Маст. літ. – 1989. – 317 с.
Карамазаў, В.  Размова пастаўшчыкоў са спажыўцамі /  В. Карамазаў // Могилевская правда. – 1963. – 26 сакавіка.
Карамазаў, В.  Рыбацкае шчасце : аповесць /  В. Карамазаў //  Ленінскі кліч. –  1968. –  21 верасня.
Карамазаў, В.  Спіраль : аповесць /  В. Карамазаў //  Полымя. –  1974. –  № 9. –  С. 21.
Карамазаў, В.  Спіраль : аповесць /  В. Карамазаў. – Мінск : Маст. літ, 1974.
Карамазаў, В. Станiслаў Жукоўскi /  Віктар Карамазаў. – Мінск, 2005.
Карамазаў, В.  Трагедыі лірычны эпілог [А.В. Пысін] /  В. Карамазаў //  Полымя. –  2010. –  № 3. – С. 169–180.
Карамазаў, В.  Тры мацерыкі Бялыніцкага-Бірулі /  В. Карамазаў //  Краязнаўчая газета. –  2005. –  № 1. –  С. 4.
Карамазаў, В.  Трэцяя вярчальная печ дала першы клінкер /  В. Карамазаў //  Новае жыццё (Клiмавiчы). – 1962. – 2 кастрычніка.
Карамазаў, В.  Цэментнікі : нарыс аб гісторыі ЦШК /  В. Карамазаў // Шлях сацыялiзма. – 1960. – 18 жніўня.
Карамазаў, В.  Чалавек вогненнай прафесіі /  В. Карамазаў // Беларусь. –  1965. –  № 5. –  С. 6– 7.
Карамазаў, В.  Чалавеку насустрач /  В. Карамазаў // Шлях сацыялiзма. – 1960. – 28 красавіка.
Карамазов, В. Бог с нами [Из дневника писателя] / В. Карамазов // Неман . – 1992. – № 6.
Карамазов, В.  Возвращение в себя : Из дневника писателя / В. Карамазов // Неман. – 1994. – № 12. – С. 108.
Карамазов, В.  Вокруг трубы : Из дневника писателя /  В. Карамазов // Неман. – 1995. – № 4. – С. 113.
Карамазов, В.  Время и люди : о Кричевском цементно-шиферном комбинате /  В. Карамазов //  Советская отчизна. – 1958. – № 2. – С. 122—128.
Карамазов, В. Жаворонком благословлённое : эссе / В. Карамазов // Неман. – 1998. – № 10. – С. 151.
Карамазов, В. И крест, и полная луна[из дневника писателя] / В. Карамазов // Неман. – 1997. – № 1. – С. 202.
Карамазов, В. Лица, маски, затылки – прости нас, господи [из дневника писателя] / В. Карамазов // Неман. – 1993. – № 7. – С. 3.
Карамазов, В.Ф. По талому снегу / Виктор Филимонович Карамазов. – Мн. :  Маст. лiт.,1973.
Карамазов, В. Поеду жить в провинцию [из дневника писателя] / В.Карамазов // Неман. – 1994. – № 1. – С. 114.
Карамазов, В. Пуща : роман / Виктор Карамазов // Неман. – 1983. – № 1, 2, 3.
Карамазов, В. «Стоял и я на это1 круче…»: рассказы / В. Карамазов // Неман. – 1998. – № 5. – С. 3.
Карамазов, В. Тепло родного очага [повести] / В. Карамазов. – Мн.: Маст. лит. – 1983.