Адным з найстаражытных рамёстваў з’яўляецца ганчарства. У любым кутку Беларусі можна адшукаць залежы добрай гліны, і з гэтага таннага і даступнага матэрыялу народныя майстры-ганчары здаўна выраблялі самы разнастайны посуд для прыгатавання ежы і захавання прадуктаў, розныя арыгінальныя мастацкія рэчы для ўпрыгожвання побыту, ляпілі цацкі-свістульукі на забаву дзецям.
Гліняныя фігуркі – не пацешлівыя забаўкі, ці нікчэмныя выдумкі нашых продкаў – гэта сімвалы нашай матэрыяльнай і духоўнай культуры, якія служаць яркім узорам у справе выхавання нацыянальнага густу, нашай этычнай і эстэтычнай напоўненасці. Мастацтва глінянай цацкі з’яўляецца важным сродкам сувязяў пакаленняў, зберагаючым глыбіню гістарычнай і генетычнай памяці. У гэтым адвечная сутнасць народнага мастацтва.
Крычаў – старажытны цэнтр ганчарства ў нашым краі. Вырабы нашых майстроў былі выдомы далёка за межамі Беларусі яшчэ ў ХV – XVIII стагоддзях. На жаль, старажытнае рамяство з цягам часу згасла. В. Якавенка адрадзіў крычаўскую, падняпроўскую гліняную цацку і перадаў свае веды вучням, якія ў студыі ўжо самастойна робяць гліняныя цацкі-свістулькі.
На выставе прадстаўлены матэрыялы аб адраджэнні мастацтва глінянай цацкі на Крычаўшчыне і  аб творчасці мясцовага майстра В. Якавенкі.

Кнігі:

Беларускі фальклор : энцыклапедыя : у 2 т. Т. 2 : Лабараторыя традыцыйнага мастацтва — «Яшчур» /  рэдкалегия Г. П. Пашкоў [і інш.]. — Мінск :  БелЭН, 2006. — 832 с.

Энцыклапедыя «Беларускі фальклор» – першае ў гісторыі нацыянальнай культуры галіновае навукова-даведачнае выданне, якое шырока асвятляе пытанні духоўнай культуры беларусаў. Выданне ставіць за мэту адлюстраваць усё багацце і непаўторнасць мастацкай творчасці беларускага народа, разнастайнасць яе відаў і жанраў, створаных паэтычным словам вобразаў. Энцыклапедыя складаецца з 2 тамоў, у якіх змешчана каля з тысяч артыкулаў, прысвечаных абрадам, звычаям, традыцыям і вераванням беларусаў, іх вусна-паэтычнай творчасці, народнаму мастацтву.

Беларусы /  Я. М. Сахута. — Мінск : Беларуская навука, 2005. — Т.8. — 2005. — 351 с.

Кніга прысвячана дэкаратыўна-прыкладному мастацтву – аднаму з найбольш пашыраных відаў нацыянальнай культуры Беларусі, які мае глыбокія карані і багатыя мастацкія набыткі. Разглядаюцца асноўныя яго віды: кераміка, дрэваапрацоўка, шкларобства, мастацкі метал, пляценне з прыроднага матэрыялу, мастацкі тэкстыль, роспіс.

_
_
_

Ганецкая, І. У. Маёлiка на Беларусi ў XI—XVIII стст. / І. У. Ганецкая ; [навуковы рэдактар А. А. Трусаў]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1995. — 87, [1] с., [16] л. iл.

Кніга прысвечана малапазнанай старонцы беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва-маёліцы. Сабраны аўтарам фактычны матэрыял упершыню дазваляе ва ўсёй паўнаце ахарактарызаваць вытворчасць маёлікі ў гістарычным плане на фоне развіцця матэрыяльнай і духоўнай культуры грамадства. Істотна пашырае ўяўленне аб традыцыйнай кераміцы сярэднявечнай Беларусі.

_
_

Культура Беларусі : энцыклапедыя : у 6 т. / рэдкалегія: Т. У. Бялова (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя, 2010 —2014. — Т. 4 : З — Л. — 2013. — с. 664.

_
_
_
_
_
_
_

Народныя мастацкiя рамёствы Беларусi /  укладанне Я. М. Сахута. — Мінск : Беларусь, 1996. — 168 с.

Зборнік складаецца з асобных артыкулаў, якія знаёмяць з асаблівасцямі і сакрэтамі тзхналогіі традыцыйных мастацкіх рамёстваў  Беларусі.
Разглядаюцца ў асноўным тыя рамёствы, практычнае авалоданне якімі не патрабуе складанага абсталявання і інструментаў, і таму яны даступныя кожнаму дзіцячаму садку, гуртку, студьіі і інш. Выданне багата ілюстравана.
Прызначана ў якасці дапаможніка ўсім, хто хоча авалодаць практычнымі навыкамі ў галіне традыцылных мастацкіх рамёстваў.

Ржавуцкі, М. Беларуская гліняная цацка /  М. С. Ржавуцкі. — Мiнск :  Полымя, 1991. — 139 с.

У кнізе расказваецца аб яркай з’яве ў беларускай народнай творчасці – мастацтве глінянай цацкі. Падрабязна разгледжана тэхналогія вырабу: ад падрыхтоўкі сыравіны да стварэння гатовай цацкі, звяртаецца ўвага на раскрыццё зместу сюжэтаў і вобразаў цацак. Даецца характарыстыка творчасці як паасобных майстроў, так і значных ганчарных промыслаў. Разлічана на настаўнікаў і кіраўнікоў школьных гурткоў, выхавацеляў дзіцячых садкоў, а таксама ўсіх тых, хто цікавіцца народным мастацтвам Беларусі.

Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя, 2013. — 220, [2] с.

Выданне дае комплекснае ўяўленне пра адно з найбольш старажытных і пашыраных традыцыйных рамёстваў Беларусі – ганчарства. Разглядаюцца яго вытокі і гісторыя ад зараджэння і да нашых дзён, тэхналогія рамяства, асартымент і характар вырабаў, іх мастацкія і рэгіянальныя асаблівасці. Асобная ўвага ўдзяляецца дзейнасці найбольш значных ганчарскіх асяродкаў Беларусі, асвятляюцца характар і праблемы сучаснага народнага ганчарства. Адрасавана ўсім, каго цікавіць традыцыйная культура Беларусі._

Сахута, Я. Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута ; мастак В. Г. Паўлавец. — Минск : Беларусь, 2013. — 255 с.

Разглядаюцца праблемы бытавання, асаблівасці і характар развіцця важнейшай галіны сучаснай мастацкай культуры Беларусі – народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, традыцыйных мастацкіх рамёстваў і промыслаў. Характарызуюцца найбольш пашыраныя іх віды: тэкстыльныя вырабы, мастацкая апрацоўка дрэва, пляценне з прыродных матэрыялаў, мастацкая кераміка, кавальства, роспіс, выцінанка. Аналізуюцца формы і спосабы перадачы і пераемнасці традыцый. Прызначаецца ўсім, каго цікавіць традыцыйная мастацкая культура Беларусі.

Сахута, Я. Беларускае народнае мастацтва / Я. М. Сахута. — Мінск :  Беларусь, 2011. — 367 с.

Выданне дае комплекснае ўяўленне пра адну з важнейшых галін традыцыйнай мастацкай культуры Беларусі – народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва, мастацкія рамёствы і промыслы. Разглядаюцца іх набыткі і традыцыі, а таксама сучаснае становішча, вызначаюцца нацыянальная адметнасць і месца ў еўрапейскім кантэксце, грунтоўна характарызуюцца найбольш пашыраныя віды беларускага народнага мастацтва: разьбярства, ганчарства, кавальства, ткацтва, роспіс, пляценне з прыродных матэрыялаў. Прызначаецца ўсім, каго цікавіць традыцыйная мастацкая культура Беларусі.

Сахута, Я.  Беларускае народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларусь, 2001. — 110 с.

У папулярнай форме дапаможнік знаёміць са спецыфікай і нацыянальнымі асаблівасцямі беларускага народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. У ім змешчаны асноўныя звесткі пра найбольш пашыраныя яго віды: разьбу па дрэве, ганчарства, кавальства, пляценне, роспіс, ткацтва і інш. Выданне ілюстравана найбольш характэрнымі ўзорамі традыцыйнага і сучаснага народнага мастацтва Беларусі. Для педагогаў, выхавальнікаў дзіцячых садкоў, кіраўнікоў гурткоў і студый – для ўсіх, хто ставіць задачы выхавання падрастаючага пакалення на традыцыях нацыянальнай культуры.

Традыцыйная мастацкая культура беларусаў :  у 6 т. /  навуковы кіраўнік і складальнік Т. Варфаламеева. — Мінск : Беларуская навука, 2001. —  Т. 1. — 2001. — 797 с.
Гэта кніга – першая з шасцітомніка навукова-папулярнай серыі «Традыцыйная мастацкая культура беларусаў. Том 1», прысвечаны рэгіёну Магілёўскага Падняпроўя, абагульняе матэрыялы трохгадовага (1993–1995) компекснага яго абследавання і дае ўяўленне аб адметных асаблівасцях мясцовай традыцыйнай культуры: абрадах, песнях, празаічным і танцавальным фальклоры, гульнях, народным тэкстылі. Кніга разлічана на навукоўцаў-гуманітарыяў, настаўнікаў, работнікаў культуры, шырокае кола зацікаўленых беларускім традыцыйным матсацтвам.

Трусаў, А. А. Беларускае кафлярства / А. А. Трусаў ; Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, Беларускі інстытут праблем культуры. — Мінск : [б. в.], 1993. — 54, [1] с.

Вялікае значэнне ў дэкаратыўным аздабленні інтэр’ераў беларускіх манументальных грамадзянскіх і сакральных збудаванняў, пачынаючы з ХV ст., мела кафля. Аб вытворчасці і ўжыванні кафлі на тэрыторыі Беларусі ідзе гаворка ў гэтай кнізе.

_
_
_

Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. / рэдкалегія: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.] : Т. 3. — Мінск : БелСЭ, 1984 — 1987. Карчма ― Найгрыш. — 1986. — 750, [1] с., [40] л. іл.

_
_
_
_
_
_
_
_

Міжрэгіянальны фестываль-конкурс
народнай творчасці «Крычаўскі конік»

Праводзіцца штогод з 2014 года ў г.Крычаве. Арганізатары-Крычаўскі райвыканкам, ДУК «Цэнтралізаваная клубная сістэма Крычаўскага раёна».
У праграме фестывалю: конкурс па вырабе глінянай цацкі-свістулькі «Крычаўскі конік», выставы-продажы вырабаў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, майстар-класы, творчыя сустрэчы, прэзентацыі калектываў, кірмаш рамёстваў «Горад майстроў» з удзелам майстроў Беларусі і Расіі.
У цяперашні час тэхналогія вырабу керамічных свістулек адраджаецца ў г. Крычаве стараннямі члена рэспубліканскага грамадскага аб’яднання  «Беларускі саюз майстроў народнай творчасці» Вячаслава Якавенкі і народнага майстра Любові Яшчанка. Менавіта Падняпроўская керамічная цацка стала сімвалам міжрэгіянальнага фестывалю народнай творчасці «Крычаўскі конік».
Праходзіць фестываль у верасні падчас святочных мерапрыемстваў, прысвечаных Дню горада. На свята прыязджаюць майстры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва і песенныя калектывы з Крычаўскага, Чавускага, Клімавіцкага, Магілёўскага раёнаў, а таксама калектывы з Расіі. Майстры рыхтуюць выставы, праводзяць майстар-класы, выконваюць конкурсныя работы – гліняныя цацкі. Пры ацэнцы конкурсных работ асобна ацэньваюцца работы дарослых і дзяцей. На конкурсе ацэньваецца якасць выканання цацкі, афармленне вобраза, захаванне народных традыцый, тэхналогія вырабу. Большасць майстроў на конкурсе вырабляюць «Крычаўскага коніка» адпаведна таму вобразу, які ім уяўляецца. Свята ўвесь дзень суправаджаецца выступленнямі фальклорных калектываў, якія не проста радуюць гледачоў, але і ствараюць на сцэне цэлыя фрагменты з абрадавых і народных гульняў.

1. Ванина, О. В. Кричевский конек / О. В. Ванина // Регионы Беларуси. — 2020. — Кн. 1. Могилевская область 6. — С. 444—445.
2. Владимиров, Д. У Кричева есть свой конек! / Д. Владимиров // Кричевская жизнь. — 2015. — 7 октября. — С. 2 : фото.
   В Кричеве прошел 1-й районный пленэр по керамике «Кричевский конек».

3. Гаўрыленка, А. «Крычаўскі канек» / Аляксандр Гаўрыленка // Кричевская жизнь. — 2020. — 11 красавіка. — С. 7.
4. Гавриленко, А. Фестиваль «Кричевский конек» прошел в день 886-летия Кричева [Электронный ресурс] / А. Гавриленко // krichevlive.by : сайт. — Режим доступа : https://krichevlive.by/obshchestvo/7122-festival-krichevskij-konek-proshel-v-den-886-letiya-kricheva. — Дата доступа : 29.08.2024.
5. Кованцева, Л. В Кричеве прошел VII Межрегиональный фестиваль-конкурс народного творчества «Кричевский конек» [Электронный ресурс] / Л. Кованцева ; фото С. Цуканов // Учреждение культуры «Могилевский областной методический центр народного творчества и культурно-просветительной работы : сайт. — Режим доступа : https://mogomc.by/ru/sobyitiya/v-kricheve-proshel-vii-mezhregionalnyij-festival-konkurs-narodnogo-tvorchestva-krichevskij-konek.html. — Дата доступа : 29.08.2024.
6. Подлипская, Т. «Кричевский конек» / Татьяна Подлипская // Магілёўскія ведамасці. — 2018. — 5 кастрычніка. — С. 5.
   Межрегиональный фестиваль «Кричевский конек» прошел в Кричеве, конкурс декоративно-прикладного искусства.

7. Подлипская, Т. «Кричевский конек» собрал таланты / Татьяна Подлипская // Днепровская неделя. — 2019. — 2 октября. — С. 3.
   Межрегиональный фестиваль «Кричевский конек» прошел в Кричеве, конкурс декоративно-прикладного искусства.

8. Подлипская, Т. Фестиваль «Кричевский конек» собрал ремесленников Беларуси и России [Электронный ресурс] / Т. Подлипская // Mogilevnews.by : информационный портал. — Режим доступа: https://mogilevnews.by/news/02-10-2018-10-24/53021. — Дата доступа: 30.09.2019.
9. Сазонов, А. На коньке таланта / Андрей Сазонов // СБ. Беларусь сегодня. — 2019. — 1 кастрычніка. — С. 4.
   Межрегиональный фестиваль «Кричевский конек» прошел в Кричеве, конкурс декоративно-прикладного искусства.

10. Сідарок, І. Крычаўскi конік па гуку чуецца здалёк / Ірына Сідарок // Звязда. — 2020. — 6 кастрычніка. — С. 12.
    Прайшоў V Міжрэгіянальны фестываль-конкурс народнай творчасці «Кричевский конек».

11. Сідарок, І. Крычаўскі конік / Ірына Сідарок // Звязда. — 2019. — 2 кастрычніка. — С. 9 : фота.
    Свістулька, абярэг і брэнд горада : прайшоў IV Міжрэгіянальны фестываль-конкурс народнай творчасці «Кричевский конек».

12. Фестиваль прошел в день 886-летия Кричева // Кричевская жизнь. — 2022. — 5 октября. — С. 4.
13. Хмялькова, А. Шматгранная народная творчасць / Алена Хмялькова // Мастацтва. — 2024. — № 4. — С. 7—10 : фота.
    Гліняныя цацкі-свістулькі Магілёўскага Падняпроўя.

Ганчарнае рамяство на Крычаўшчыне

Гісторыя ганчарскага рамяства на Крычаўшчыне сягае ў глыбокую старажытнасць.
У паслярэвалюцыйныя часы разбураная прамысловасць не магла забяспечыць насельнітва неабходнай прадукцыяй, таму ўзрос попыт на ганчарныя вырабы саматужнай вытворчасці. Гліны было дастаткова, хапала і паліва, а з-за шматгадовых ваенных дзеянняў не было праблем са свінцом для глазуры. У выніку статыстычныя звесткі за 1926 год сведчаць, што у Крычаве налічвалася 100 ганчароў.
З даўніх часоў і амаль да нашых дзён беларускія народныя майстры-ганчары практыкавалі два асноўныя спосабы вытворчасці ганчарных вырабаў бытавога прызначэння: ручная лепка і тачэнне на ганчарным крузе.
Крычаўскія ганчары карысталіся нажнымі быстраходнымі кругамі і высокапластычнымі глінамі, што дазваляла вырабляць танкасценны посуд зграбных формаў і разнастайнага асартыменту. Тут адначасова бытавалі ўсе віды ўтылітарна-мастацкай апрацоўкі: глазураванне, дымленне, гартаванне. Характэрныя асаблівасці формаў ганчарнага посуду Крычаўшчыны найбольш выразна дэманструе гладыш (гарлач, кушын, жбан).
Мастацтва глінянай цацкі – адно з найбольш старажытных і традыцыйных. Яно існуе, відаць, столькі, колькі і ганчарства, і ў той жа час стылістыка, характар і дыяпазон сюжэтаў глінянай цацкі амаль без зменаў дайшлі да нашых дзён.
У 70-ых гадах 20 стагоддзя у Крычаве вырабляў цацкі-свістулькі майстар Сямён Мазалькоў.
Шырокім дыяпазонам матываў, разнастайнасцю прыёмаў апрацоўкі вызначаюцца вырабы Вячаслава Мікалаевіча Якавенкі.

Кнігі:

1. Кафля з Крычава // Беларускае кафлярства . — Мінск, 1993. — С. 13.
2. Паліваны посуд з Крычава // Маёліка на Беларусі ў XI — XVIII ст. / І. У. Ганецкая. — Мінск, 1995. — С. 49.
3. Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка на свяце Купалля ў аграгарадку Александрыя // Беларусь. — Мінск : Беларусь, 2012. — С. 388, 420.
   Народныя майстры з Крычава прынялі удзел у свяце.

4. В мире истинных увлечений // Писняк, Г. Истоки духовного возрождения : культура как один из фундаментальных факторов человеческого развития в новейшей истории Беларуси : на примере Могилевской области : документальная хроника : 1991—2004 гг. / Г. Н. Писняк. — Могилев : МГУ имени А. А. Кулешова, 2013. — С. 174, 237 : ил.
   В тексте размещены сведения о народном объединении декоративно-прикладного искусства «Свистулька».

5. Дробная пластыка // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2013. — С. 100, 101.
   В. Якавенка. Свістулькі. 2000. Крычаў.

6. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Магілёўшчыны : бібліяграфічны паказальнік : Крычаўскі раён // Магілёў, 1996. — С. 6, 8, 9, 10, 12, 36, 37, 39.
7. З гісторыі ганчарства на Беларусі // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2013. — С. 20, 26, 29.
   У тэксце ёсць згадка пра ганчарства г. Крычава.

8. Збан з Крычава : XV ст. // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 2. — Мінск, 1988. — С. 199.
9. Карніз кафлянай печы : Крычаў першая палова XVІІ ст. // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 2. — Мінск, 1988. — С. 88.
10. Карнізныя паліваныя кафлі з анімалістычнымі выявамі : Крычаў у XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 94.
11. Кафля 16–17 ст. з Крычава : у тэксце здымак // Археалогія і нумізматыка Беларусі : энцыклапедыя / рэдкалегія : В. В. Гетаў [і інш.]. — Мінск : БелЭн, 1993. — С. 346, 347.
12. Кафля з г. Крычава Магілёўскай вобласці : XV ст. // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 1. — Мінск, 1987. — С. 268—269, 271.
13. Крычаўская дзіцячая народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» // Культура Беларусі : энцыклапедыя. Т. 4 / рэдкалегія : У. Ю. Аляксандраў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 601 : іл.
14. Крычаўская кераміка // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. Т. 3. — Мінск, 1986. — С. 142.
15. Кувшин : Кричев XVII в. // Сахута, Е. Художественные ремёсла и промыслы Белоруссии / Е. М. Сахута, В. А. Говор. — Минск, 1988. — С. 35.
16. Магілёўскае Падняпроўе : ў тэксце згадваецца пра Крычаўскую кераміку // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. Т. 1. Магілёўскае Падняпроўе / Т. Б. Варфаламеева [і інш.]. — Мінск : Беларуская навука, 2001. — С. 15.
17. Паліваная кафля з геаметрычным матывам : Крычаў у XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 34.
18. Паліваная кафля — каронка : Крычаў у першай палове XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 113.
19. Паясовая кафля з анімалістычнай выявай : Крычаў у канцы XVI — першай палове XVIII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 54.
20. Сахута, Я. Мастацкая кераміка : у тэксце пра Якавенку В. М. / Я. М. Сахута // Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларусь. — 2013. — С. 195, 196.
21. Сахута, Я. Рэгіянальныя асаблівасці народнай керамікі : В. Якавенка. Цацкі «Баранчыкі», 2010. Крычаў / Я. М. Сахута // Сахута Я. М. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі. — 2013. — С. 210, 211.
22. Спарышы і збан : г. Крычаў // Музей беларускага народнага мастацтва. — Мінск, 1983. — С. 72.
23. Тэракотавая кафлі з надпісамі : Крычаў у XVI — XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 37.
24. Тэракотавая кафля з анімалістычнай выявай : Крычаў у канцы XVI — першай палове XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 131.
25. Тэракотавая кафля з выявай букета : Крычаў у канцы XVI — першай палове XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 131.
26. Тэракотавая кафля з геральдычнай выявай : Крычаў у XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 146, 148, 149.
27. Тэракотавая кафля з раслінным арнаментам : Крычаў у першай палове XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 73.
28. Тэракотавая кафля — «дахаўка» : Крычаў у канцы XVI — першай палове XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 45.
29. Фрагмент тэракотавай кафлі з анімалістычнай выявай : Крычаў у канцы XVII ст. // Беларуская кафля. — Мінск, 1989. — С. 93, 95.

Перыядычныя выданні:

30. Аляксандраў, Б. Дыпламанты з Крычава / Б. Аляксандраў // Ленінскі кліч (Крычаўскі). — 1996. — 28 жніўня.
    Майстры па вырабу гліняных цацак С. Масіха і В. Якавенка на рэспубліканскім свяце «Ганчарны круг-96».

31. Балдоўскі, А. І чуцен звон гліняны / А. Балдоўскі // Ленінскі кліч (Крычаўскі). — 1997. — 28 мая.
    Абласны семінар майстроў керамікі ў мастацкай школе.

32. Бордиловский, А. Дипломанты из Кричева / А. Бордиловский // Магілёўскія ведамасці. — — 3 кастрычніка.
    Преподаватели художественной школы С. Масихо и В. Яковенко на республиканском празднике «Гончарный круг-96».

33. Гавриленко, А. «Александрия собирает друзей» / А. Гавриленко // Кричевская жизнь. — 2011. — 13 ліпеня. — С. 1.
    Ремесленное подворье кричевских умельцев на Шкловщине.

34. Гавриленко, А. «Соловушка» в Дубровно / Александр Гавриленко // Кричевская жизнь. — 2016. — 2 ліпеня. — С. 3.
    Ежегодно в Дубровенском районе проводится Международный фестиваль, участие в котором приняли в этом году и кричевляне — Вячеслав Яковенко и Сергей Масихо.

35. Зігуля, Н. Як зрабіць акарыну сваімі рукамі / Нэлі Зігуля // Звязда. — 2016. — 29 снежня. — С. 12.
    Майстар-клас ад крычаўскага мастака і майстра па кераміцы Міхаіла Гарбунова.

36. Кубека, В. Раритетная свистулька / Виктор Кубеко // Магілёўскія ведамасці. — 2016. — 25 марта. — С. 12.
    Кричевские мастера керамических изделий С. Масихо и В. Яроченко.

37. Розанаў, М. Юны мастак / М. Розанаў // Ленінскі кліч. — 1999. — 17 лістапада.
    Адборачны абласны тур работ навучэнцаў ДМШ у жанры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

38. Сахута, Я. «На гліне грош не гіне» : праўда і міфы рамёстваў / Я. Сахута ; гутарыў Юрый Чарнякевіч // Культура. — 2016. — 20 лютага. — С. 1, 8—9.
    Гутарка з Яўгенам Сахутам старшынёй Беларускага саюза майстроў народнай творчасці, у тэксце згадваецца Крычаўская гліняная цацка.

Рамяство народнага майстра

Якавенка Вячаслаў Мікалаевіч нарадзіўся у 1959 г. ў г. Веймары. Скончыў гістарычны факультэт Беларускага Дзяржаўнага Універсітэта ў 1992 годзе. Пасля службы ў радах Савецкай Арміі вярнуўся на крычаўскую зямлю, дзе стаў працаваць мастаком у кінатэатры «Радзіма». У вольную гадзіну займаўся у студыі выяўленчага мастацтва. Сваім натхніцелем на творчасць Вячаслаў Мікалаевіч называе Міхаіла Пракопавіча Гарбунова, які у гэты час быў кіраўніком студыі. Таленавіты вучань хутка засвоіў азы жывапісу, а з цягам часу пачаў прадстаўляць свае работы на выставах. Вядомы ён яшчэ і сваёй керамікай. Трэба адзначыць. што яго работы у гэтых відах мастацтва знаходзяцца у мясцовым краязнаўчым музеі, а пакераміцы – таксама і ў музеі В.В. Маякоўскага ў Маскве. В. Якавенка мае шмат узнагарод і прызоў не толькі ў Беларусі, але і ў Расіі, Нарвегіі, Швейцарыі, Галандыі. Вядомы ў Крычаве майстар Вячаслаў Мікалаевіч шмат гадоў займаецца адраджэннем падняпроўскай глінянай народнай цацкі-свістулькі, а таксама рэдкіх музычных інструментаў. Ён кіраўнік народнага самадзейнага калектыву дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свістулька» Крычаўскага раённага цэнтра культуры, член Беларускага саюза майстроў народнай творчасці, народны майстар Беларусі і выкладчык вышэйшай катэгорыі. Вячаслаў Мікалаевіч перадае сваё прафесійнае майстэрства  крычаўскім дзецям і падлеткам, займаецца іх эстэтычным і духоўным выхаваннем. Ён актыўны ўдзельнік самых розных конкурсаў, свят, фестываляў. Навуковая і метадычная дзейнасць майстра атрымала прызнанне не толькі ў нашай краіне, але і за яе межамі. 4 работы адзначаны ў каталогу нацыянальнай выставы народнай творчасці «Вечназялёнае дрэва рамёстваў» г. Мінск. Мае дыплом за ўдзел у рэспубліканскім свяце «Ганчарны круг». У 2005 годзе народны самадзейны калектыў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свістулька» прымаў удзел у Міжнародным фестывалі дзіцячай творчасці «Залатая пчолка» ў Клімавічах і Міжнародным фестывалі «Памежжа-2005» у г. п. Шумячы Смаленскай вобласці (Расія). Студыя «Свістулька» – дыпламант VIII Міжнароднага фестывалю народнага мастацтва «Вянок дружбы», што праходзіў у Бабруйску. Таксама студыя мае ў сваім арсенале падзячны ліст, які прыйшоў з далёкага Амстэрдама (Нідэрланды) за прадстаўленыя работы на вандроўную выставу, прысвечаную 20-годдзю Чарнобыльскай катастрофы. Акрамя таго у 2005 годзе Вячаслаў Мікалаевіч прымаў удзел у Рэспубліканскай выставе «Жывёльны свет у народнай творчасці» ў Мінску, фестывалі мастацтваў «Славянскі базар у Віцебску», абласным фестывалі сямейнай творчасці «Сузор’е талентаў» у Глуску, прайшоў адбор на заключны этап фестывалю народнага мастацтва «Беларусь – мая песня».  Творы В.М. Якавенка : Нацюрморт «Герань» (1985), «Старая дарога» (1985), «Лодкі на Сожы» (1985), «Вечар на Сожы» (1985), «Сож. Пляж» (1986), «Вясна. Сакавік» (1986), «Разліў на Сожы» (1986), «Паводка» (1986), «Крычаў XVII стагоддзя» (1987), «Усход над Сожам» (1987), «Вячэрні матыў» (1987), «Захад сонца» (1990), «Лазня» (1990), «Па Байкалу» (Серыя пейзажаў, 1992), «Судан» (Серыя акварэляў, 1994).

Матэрыялы аб творчай дзейнасці:

1. Бармуцкая, К. Гостеприимство по-белорусски / Кристина Бармуцкая // Магілёўскія ведамасці. — 2023. — 28 лютага. — С. 16. фота.Иностранные студенты познакомились с колоритом страны.
2. В мире истинных увлечений // Писняк, Г. Истоки духовного возрождения : культура как один из фундаментальных факторов человеческого развития в новейшей истории Беларуси : на примере Могилевской области : документальная хроника : 1991 — 2004 гг. / Г. Н. Писняк. — Могилев : МГУ имени А. А. Кулешова, 2013. — С. 174, 237 : ил.
   В тексте размещены сведения о народном объединении декоративно-прикладного искусства «Свистулька».

3. Вечназялёнае дрэва рамёстваў : вырабы В. Якавенкі / аўтар-складальнік Яўген Сахута. — Мінск : «Чатыры чвэрці», 1997. — С. 26.
4. Владимиров, Д. «Звездный экспресс» / Д. Владимиров // Кричевская жизнь. — 2016. — 11 чэрвеня. — С. 6.
   В Костюковичах прошел фестиваль семейного творчества, участие в котором приняли и представители Кричевщины — это семья Петра и Валентины Семченко и семья Вячеслава Яковенко.

5. Гаўрыленка, А. Ад сэрца да сэрца : Крычаўская цацка-свістулька — каштоўнасць Беларусі / Аляксандр Гаўрыленка // Кричевская жизнь. — 2023. — 4 февраля. — С. 1.
   Пастановай Міністэрства культуры ад 11 студзеня быў нададзены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці элементу «Традыцыйныя вобразы і тэхналогія вырабу гліняных народных цацак-свістулек Магілеўскага Падняпроўя ў Магілеве і Крычаве» і ўключэнні яго ў Дзяржаўны спіс каштоўнасцяў Беларусі.

6. Гавриленко, А. «Добрость» несет доброту / Александр Гавриленко // Кричевская жизнь. — 2017. — 13 мая. — С. 6.
   Народной студии декоративно-прикладного искусства исполнилось десять лет.

7. Гаўрыленка, А. Майстроў народных рамяство / А. Гаўрыленка // Кричевская жизнь. — 2013. — 1 чэрвеня. — С. 6.
   Пра народнага майстра Рэспублікі Беларусь Вячаслава Якавенку.

8. Гаўрыленка, А. Адзначылі граматай / А. Гаўрыленка // Кричевская жизнь. — 2014. — 9 красавіка. — С. 1.
   Аб узнагароджанні граматай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь народнага майстра Вячаслава Якавенку.

9. Гришаева, Т. Орден за игрушку / Татьяна Гришаева // Могилевская правда. — 2014. — 20 февраля. — С. 2.
   Народный мастер Беларуси Вячеслав Яковенко награжден российским орденом Почета и Славы за возрождение Поднепровской глиняной игрушки-свистульки.

10. Гришанова, Л. В руках мастера и глина «поет» / Людмила Гришанова // Магiлёўскiя ведамасцi. — 2013. — 12 июля. — С. 11.
    На недавнем международном форуме в Могилеве народному мастеру Республики Беларусь, члену Белорусского Союза мастеров народного творчества Вячеславу Яковенко вручили благодарность министра культуры.

11. Дзмітрыеў, С. Букет узнагарод / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. — 2017. — 3 чэрвеня. — С. 1.
    Прывезлі з Рэспубліканскага фестываля-кірмашу прадстаўнікі нашага горада — удзельнікі студыі «Добрасць».

12. Дзмітрыеў, С. І зноў узнагароды… / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. — 2018. — 6 чэрвеня. — С. 5 : фота.
    Прывезлі з VI Міжнароднага форуму «Традыцыйная культура як стратэгічны рэсурс устойлівага развіцця грамадства», прадстаўнікі нашага горада — удзельнікі студыі «Добрасць» пад кіраўніцтвам                    В. Якавенкі.

13. Дзмітрыеў, С. Медаль ад губернатара / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. — 2017. — 15 ліпеня. — С. 6.
    Курскай вобласці (Расія) атрымала Любоў Яшчанка, сябра Беларускага саюза майстроў народнай творчасці на расійскім Карэнскім кірмашы.

14. Дробная пластыка : В. Якавенка. Свістулькі. 2000. Крычаў // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2013. — С. 100,101.
15. Кисляк, О. Сакральная сила оберега / Ольга Кисляк // Сельская газета . — 2023. — 6 апреля. — С. 15. фото.
    Игрушки народного мастера Вячеслава Яковенко.

16. Кляшчук, А. Свістулька да Масквы давядзе / Анатоль Кляшчук // Звязда. — 2014. — 18 лютага. — С. 6.
    Жыхар Крычава, народны майстар Беларусі Вячаслаў Якавенка, узнагароджаны расійскім памятным знакам «Пашана і Слава».

17. Кричевская глина покорила Голландию // Рэспубліка. — 2002. — 16 кастрычніка. — С. 1.
18. Крычаўская дзіцячая народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» // Культура Беларусі : энцыклапедыя. Т. 4 / рэдкалегія : У. Ю. Аляксандраў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 601 : іл.
19. Кумерданк, В. Мастакі Крычава : нарыс аб В. Якавенку / В. М.  Кумерданк / абласны навукова-метадычны цэнтр народнай творчасці і культурна-асветніцкай работы ; рэдактар І. Я. Пехцераў ; адказны за выпуск У. М. Гіль. — Магілёў. — — 27 стр.: іл.
20. Міхееў, Г. Будуць у Крычаве ганчары / Г. Міхееў // Ленінскі кліч. — 1997. — 14 мая.
    Аб адкрыцці на базе РЦК дзіцячай студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

21. Народная кераміка : вырабы В. Якавенкі // Беларусы : Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва : Т. 8. / Я. М. Сахута ; рэдкалегія: А. І. Лакотка [і інш.] ; Нацыянальная акадэмія Беларусі, Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы. — Мінск : Беларуская навука, 2005. —С. 108.
22. Народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свістулька» // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Крычаўскага раёна. — Маладзечна : УП «Друкарня «Перамога», 2004. — С. 662—665.
23. Народное искусство : детский народный самодеятельный коллектив декоративно-прикладного искусства «Свистулька» // Современная Беларусь : энциклопедический справочник : культура и искусство : в 3 т. Т. 3. / редколлегия: М.В. Мясникович [и др.]. — Минск : Белорусская наука, 2007. — С. 661.
24. Падліпская, Т. Крычаўскую свістульку чуваць і ў Маскве / Таццяна Падліпская // Магілёўскія ведамасці. — 2014. — 25 февраля. — С. 9.
    Народны майстар Беларусі Вячаслаў Якавенка ўзнагароджаны расійскім ордэнам «Пашана і Слава», які яму ўручылі ў Маскве.

25. Подлипская, Т. «Свистулька» слышна за морями / Татьяна Подлипская // Магiлёўскiя ведамасцi. — 2013. — 12 февраля. — С. 8.
    Кричевская детская студия декоративно-прикладного искусства «Свистулька», которая работает на базе районного Центра культуры, давно известна далеко за пределами нашей страны.

26. Рагін, Я.  І вершнік на … качцы / Я. Рагін // Культура. — 2010. — 24—30 ліпеня. — С. 12.
27. Регион. Могилевская область. 10 лет преобразований / А. Г. Агеев [и др.] ; автор-составитель С. Э. Сомов ; под общей редакцией А. Т. Глаза. — Могилев, 2005. — С. 171.
28. Рудковский, Н. Кричевская свистулька до Амстердама доведет / Н. Рудковский // Магiлёўскія ведамасцi. — 2008. — 23 декабря. — С. 3.
29. Сахута, Я. Мастацкая кераміка : у тэксце пра Якавенку В. М. / Я. М. Сахута // Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларусь. — 2013. — С. 195, 196.
30. Сахута, Я. Рэгіянальныя асаблівасці народнай керамікі : В. Якавенка. Цацкі «Баранчыкі», 2010. Крычаў / Я. М. Сахута // Сахута Я. М. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі. — 2013. — С. 210, 211.
31. Сахута, Я. М. Беларускае народнае мастацтва : гліняная цацка В. Якавенкі / Я. М. Сахута. — Мінск : Беларусь, 2011. — С. 164—165.
32. Сидельникова, В. Магия четырех стихий / В. Сидельникова // Магілёўскія ведамасці. — 2018. — 12 студзеня. — С. 11.
    Керамисты, супруги Любовь Ященко и Вячеслава Яковенко из Кричева более 30 лет работают с глиной.

33. Стральцоў, А. Гукалі вясну / А. Стральцоў // Кричевская жизнь. — 2014. — 22 сакавіка. — С. 6.
    Журналісты рэспубліканскага тэлебачання ў гасцях у дзіцячай народнай студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» у дзень Цімафея.

34. Творческую-народную Кричевщину оценили в Могилеве // Кричевская жизнь. — 2023. — 24 мая. — С. 7 : фото.
    Кричевский район в рамках фестиваля народного творчества «Беларусь родная, музычная, народная» представил свой творческий, исторический, туристический потенциал в области.

35. Туристическая мозаика Беларуси : народный коллектив декоративно-прикладного мскусства «Свісцёлка» Кричевского районного центра культуры / А. И. Локотко [и др.] ; научный редактор А. И. Локотко. — Минск : Беларуская навука, 2011. — С. 583.
36. Чарнякевіч, Ю. Галасы, гай і зноў пра гадзіннік / Юрый Чарнякевіч // Культура. — 2016. — 25 чэрвеня. — С. 3 : фота.
    Вячаслаў Якавенка, майстар народнай творчасці з г. Крычава, заваяваў гран-пры абласнога конкурсу на XXIII Міжнародным фестывалі песні і музыкі «Дняпроўскія галасы ў Дуброўне».

37. Якавенка, В. Узнагароды «Добрасці» / Вячаслаў Якавенка // Кричевская жизнь. — 2017. — 26 ліпеня. — С. 4.
    Па выніках рэспубліканскага конкурсу «Беларуская традыцыйная лялька» крычаўскія майстры заваявалі шэраг узнагарод.